ANT?K T?YATRO

Bodrum Antik Tiyatrosu�nun kaz?s? ve restorasyonu 1976-1985 seneleri aras?nda Prof.Dr.�mit SERDARO?LU taraf?ndan yap?lm??t?r. Tiyatronun restore edilmesine destek vermek i�in Zeki M�ren Bodrum�da konser vermi?tir. �evre yolunun hemen �st�nde olmas? nedeni ile ula??m? �ok kolayd?r.� 2002-2003 y?llar?nda Turkcell-Ericsson taraf?ndan restore edildikten sonra,� Bodrum ile �zde?le?en Y?ld?zl? Geceler olarak bilinen a�?k hava konserlerine ev sahipli?i yapmakta, yakla??k 3000-3500 ki?iyi a??rlamaktad?r.

�

M.�.4.y�zy?lda Kral Mausolos d�neminde in?a edilen Bodrum Antik Tiyatrosu yamaca dayal? ve at nal? ?eklinde olup antik tiyatrolar?n T�rkiye�deki en eski ve en g�zel �rneklerinden biridir. Daha sonra M.S.2.y�zy?lda Romal?lar zaman?nda ?imdiki halini alm??t?r. Tiyatro, antik gelene?e uygun olarak, G�ktepe'nin g�ney yamac?na, oturma kademeleri yumu?ak ana kayaya oyulmak suretiyle in?a edilmi?tir. Hemen her tiyatroda oldu?u gibi Bodrum Tiyatrosu da skene (sahne binas?), orkestra (yar?m yuvarlak), cavea (oturma alan?) olmak �zere �� ana b�l�mden olu?maktad?r.�

�

Oturma alan? ortadan ge�en diazoma ile iki b�l�me ayr?lm??t?r. Oturma alan?n?n alt b�l�m� olduk�a sa?lam bir ?ekilde korunmu?tur. Buras? 12 radyal merdivenle 11 par�adan olu?maktad?r. Basamaklar?n baz?lar?n?n �zerinde� muhtemelen o �a?da tiyatroya yard?m eden ki?ilerin adlar? g�r�l�r. Yine basamaklar� �zerinde raslanan baz? yuvarlak ve dikd�rtgen deliklerin g�ne?ten korunmak amac? ile konulan g�lgeliklerin ayaklar?n?n sokuldu?u yerler oldu?u san?lmaktad?r.� Oturma alan?n?n alt b�l�m�nde 30 oturma s?ras? vard?r.� �st b�l�m �ok tahrip oldu?undan oturma s?ralar?n?n b�y�k bir k?sm? yok olmu?tur. Alt b�l�mde de muhtemelen 25 oturma s?ras? oldu?u d�?�n�lmektedir.� Her seyirci i�in ortalama 40 cm.lik bir oturma alan? ayr?ld??? g�z �n�ne al?nd??unda, toplam kapasitenin yakla??k 13bin ki?ilik oldu?u hesaplanmaktad?r.�

Orkestra yar?m yuvarlaktan daha b�y�k olup at nal? formundad?r. Alttaki oturma kademelerinin hemen �n�nde, oyunlar ba?lamadan �nce Antik �a?lar?n ?arap ve Tiyatro Tanr?s? Dionysos i�in kurbanlar kesilen dikd�rtgen bir sunak bulunmaktad?r.� Sunakla oturma kademeleri aras?nda bulunan iki korkuluk s?ras? levhalar?n?n birka� par�as? g�n�m�ze kadar korunabilmi?tir.

M.S. III. y�zy?lda Do?u Roma'da da gladyat�r ve vah?i hayvan d�?�?lerine ilgi art?nca, orkestran?n bu b�l�m�ne seyircileri vah?i hayvanlar?n h�cumundan korumak amac?yla bu korkuluklar yap?lm??t?r. Orkestra alan?n?ndaki yar?m yuvarla??n taban?n?n mermerle kapland??? san?lmaktad?r.� Sahne binas? ile oturma alan? aras?ndaki a�?k ge�ide parodos ad? verilmektedir. Seyirciler oturma mahalline bu ge�itlerden al?nm??t?r. Korkuluk levhalar?n?n bir k?sm? seyircilerin i�eri giri?leri s?ras?nda kald?r?lm?? olmal?d?r.

Bodrum Tiyatrosu�nun sahne binas? iki katl?d?r. Bina uzun dikd�rtgen bir yap?d?r. Her iki u�ta oyuncular?n girece?i birer kap? bulunmaktad?r. Sahne binas? ile iki cavea aras?ndaki a�?k ge�ide parodos ad? verilmektedir. Seyirciler oturma mahalline bu ge�itlerden al?nm??t?r. Korkuluk levhalar?n?n bir k?sm? seyircilerin i�eri giri?leri s?ras?nda kald?r?lm?? olmal?d?r. Bunlardan ba?ka binan?n �� ana kap?s? bulunmaktad?r. Sahne binas? Roma Devri�nde de?i?ikli?e u?ram??, tiyatro masklar ve bukranionlarla s�slenmi?tir. Bizans �a??�nda ise sahne binas? ev olarak kullan?lm??t?r. Sonraki y�zy?llarda erozyon sonucu tepelerden akan toprakla alt b�l�m tamamen dolmu?tur.

BODRUM KALES? & SUALTI M�ZES?

�

Bodrum�un 1402�de Rodos ?�valyeleri taraf?ndan ele ge�irili?inden hemen sonra yap?m?na ba?lanan Bodrum Kalesi, iki liman aras?nda, �� taraf denizle �evrili, kayal?k bir alan �zerine kurulmu?tur. Antik �a?da �nce ada olan bu alan sonralar? kente ba?lanarak yar?mada durumuna gelmi?tir. Kalenin ilk duvarlar?n? Alman Mimar Heinrich Sclegelhold (1415-1437) yapm??, onu izleyen y?llarda ise kale yenilenmi?tir. Halikarnassos�ta bir deprem sonucunda y?k?lan Maussollos�un mezar an?t?n?n ta? bloklar?, heykelleri, kabartmalar?, mimari par�alar? bu kalenin yap?m?nda kullan?lm??t?r.

Bodrum Kalesi�nde Rodos ?�valyeleri 1 Ocak 1523 y?l?na kadar burada h�k�m s�rm�?, bu tarihten sonra da Kanuni Sultan S�leyman�?n komutanlar?ndan Parlak Mustafa Pa?a taraf?ndan teslim al?nm??t?r.

�

?� kaleye yedi kap? ge�ilerek ula??l?r. Bunlardan birinci kap? kalenin kuzeybat? k�?esindedir. Karakol yan?ndan bir rampa ile �?k?lan bu kap? meyilli yolun arkas?nda kalmaktad?r. B�ylece herhangi bir sald?r?da kap?, top at??lar?na kar?? korunakl? hale getirilmi?tir. Kap?n?n mermer lentosu �zerine Grek�e bir yaz?t yerle?tirilmi?tir. Bu yaz?tta 1512-1513 y?llar?nda kalede komutanl?k yapan Jacques Gatineau�nun kalede casusluk edeceklerin cezaland?r?laca?? belirtilmi?tir. Bu kap?dan Kuzey Hende?i diye isimlendirilen bir b�l�me ge�ilmektedir. Kap?n?n i� taraf?nda ��l� bir arma grubu bulunmaktad?r. Bu armalar Ha�l? Seferleri s?ras?nda Avrupal?lar?n kulland??? motif ve i?aretlerdir. ?� kalede ?apel�in alt? d�hil olmak �zere toplamda 14 sarn?� vard?r. Kale korugan?, �iftli duvarlar aras?�su hende?i, asma k�pr�, kontrol kulesi,�II. Mahmut tu?ras? i� kalenin g�ze �arpan yerlerindendir. Gezi boyunca kar??la??lan farkl? kal?nt?lar, buran?n hemen her d�nem isk�n g�rd�?�n�n kan?t?d?r.

�

Burada ya?ayan Saint Jean ?�valyeleri deniz y�n�nden gelecek bir h�cuma kar?? kendilerini g��l� k?lmak i�in kara y�n�n� �ift tarafl? kal?n duvarlarla takviye etmi?lerdir. Kaledeki son de?i?ikli?i de Grand Master Pierre d�Aubusson 1476-1503�te yapm??t?r. Kareye yak?n bir pl�n d�zeninde olan ve yakla??k 180�185 �l��s�ndeki kalenin i�inde, de?i?ik �lke adlar? verilmi? kuleler bulunmaktad?r. Kalenin en y�ksek yeri deniz seviyesinden 47.50 m. y�kseklikteki Frans?z Kulesi�dir. Bu kulenin yan? s?ra, 1480�de John Candali ?ngiliz Kulesi�ni, Angelo Musvettola 1436�da ?talyan Kulesi�ni yapm??, onlar? Alman Kulesi ve Y?lanl? Kule izlemi?tir. Alman ve Yunan Kuleleri�nin bulundu?u avluya birka� basamakla �?k?ld???nda, sa? taraftaki iki y�ksek kule, ?talyan ve Frans?z Kuleleri�dir. Bu kulelerin bulundu?u alana, gotik tarz kaburgal? bir tonozdan ge�ilir. Buras?, Bodrum'un ?stank�y' e kadar g�r�lebilece?i, en g�zel manzaraya sahip k�?edir. Kaburgal? tonoz ge�ildi?inde, k?rk ya?lar?nda �ld�?� san?lan -M.�.379�dan �nce do?mu?, 330larda �lm�? oldu?u san?lan- Karyal? Prenses, alt?n ta� ve k?ymetli tak?lar i�inde u�u?an etekleriyle ziyaret�ileri kar??lamaktad?r.

Karyal? Prenses�in ?�len evinden �?k?l?p sola d�nerek merdivenlerden bir Orta�a? bah�esi gibi d�zenlenmi? �i�ekleriyle ?ngiliz Kulesi�nin �n�ndeki avluya �?k?lmaktad?r. Bu kule i�inde, Orta�a? duygusunu fazlas?yla ya?atmaktad?r. ?ngiliz Kulesi�nden �?kt?ktan sonra bat?ya do?ru gidildi?inde kar??la??lan Kule Alman Kulesi�dir. ?ngiliz Kulesi gibi Orta�a? ?�valye ya?am?n? an?msatacak ?ekilde d�zenlenmi?tir. Y?lanl? Kule, do?um, ya?am ve �l�m ��lemesini anlatan bir salondur.

�

Alman Kulesi�nin arkas?ndan sola d�n�p Osmanl? D�nemi�ne ait tuvaletleri ge�tikten sonra Orta�a? vah?etinin t�m detaylar?na ?ahit olunabilecek zindan (??kence Odas?) yer almaktad?r. Manzarayla i� i�e olan d�n�? yolunda, �Alman Kulesi�nin hemen yan?ndaki kafeteryada k���k bir mola verilebilir ya da �i�eklerin aras?ndan ?apel�in bulundu?u yere kadar y�r�n�p daha sonra arka bah�eye ge�ilebilir. A?a�lar?n �zerinde as?l? duran t�m levhalar, mitoloji d�nyas?na yolculuk hissi vermektedir. Kalenin kuzeybat?s?nda, birinci kap?n?n bulundu?u k?s?mda, festivallerin, konserlerin yap?ld??? ve tiyatro oyunlar?n?n oynand??? geni? bir alan ve ikinci kap?n?n hemen yan?nda, bir zamanlar top korugan olarak kullan?lm??, ?imdi Bodrumlu sanatseverlere hizmet veren sanat galerisi vard?r.�

�

Bodrum Kalesi�nin duvarlar?nda �zerinde ha�lar, d�z veya yatay bantlar, ejder ve aslan fig�rleri bulunan 249 arma bulunmaktad?r. Armalar, kulelerin sava? stratejisinin geli?mesiyle, yap?lan eklentilerin ve onar?mlar?n yap?ld?klar? tarihlerin anla??lmas?na yardmc? olan bir imza gibidir.

�

?� kalede gezip g�r�len hemen her ?ey misafirlerini kar??layan tavus ku?lar?, g�vercinleri, firavun tavuklar? yan?nda renk renk begonvilleri, karanfilleri, �e?itli kakt�sleri, �am, g�lge a?ac?, Akdeniz iklimine uygun her t�rl� �i�ek ve a?a�lar?yla do?al bir parka girilmi? izlenimi vermektedir. ?� kalede, dut a?ac?n?n g�lgesinde dinlenen ?apel, Gotik tarzdad?r ve kalenin en g�zel yap?s?d?r. ?apelin hemen sa??nda bulunan T�rk Hamam? gezildikten sonra, ?apel�in solundaki yoldan yukar? do?ru y�r�nerek var?lan yap? ada etraf?ndan �?kar?lan�amforalar?n�sergilendi?i�cam sergi salonudur. Bu salonda, M.�. 14. y�zy?l ile, M.S 11. y�zy?l aras?na tarihlendirilen sualt? ve toprak alt? cam objeler ???klar?yla bir renk c�mb�?� sunmaktad?r. Cam Salonu�nda 1:20 �l�e?inde yap?lm?? olan akvaryum, sualt? �al??malar?n?n nas?l ger�ekle?tirildi?ini g�sterir.

�

Cam Salonu�ndaki �?k?ld???nda g�r�len olan dikd�rtgen g�r�nt�l� ta? yap?, 11.y�zy?l Ser�e Liman? Cam Bat???�n?n sergilendi?i salondur. Bu yap?n?n �n�ndeki duvar kal?nt?lar? (M.�.4.yy.), Mausolos'un saray?n?n temelleri san?lmaktad?r. Ser�e Liman? Bat???�n?n sergilendi?i salondan �?k?p sa? tarafa d�nd�?�n�zde g�rd�?�n�z su sarn?c? Mausolos d�nemine aittir.

�

Bodrum Kalesi 1964�te Bodrum Sualt? Arkeoloji M�zesi ad? ile ziyarete a�?lm??t?r. Sualt? arkeoloji ve ara?t?rmalar?nda ele ge�en eserlerin olu?turdu?u zengin bir m�zedir. M.�.4. ve 3.y�zy?llara tarihlendirilen Knidos, Rodos, ?stank�y amforalar?, Ser�e Liman? kaz?s?nda �?kar?lan Bizans Bat??? (M.S. XI.y�zy?l), Loryma antik kenti yak?nlar?nda bulunan cam bat??? (M.S.XI.y�zy?l), Yass?ada Bat?klar? (M.�.XIV-M.S.XI.y�zy?l), M.S.VII.y�zy?l bat???, sikke ve m�cevher �rnekleri, Ge� Miken devri eserleri ile camlar m�zedeki belli ba?l? eserlerdir. Ayr?ca, 33.5 d�n�m geni?li?indeki bir arazi �zerine kurulmu? olan kalede a�?k mekanlarda da bir�ok eser sergilenmektedir.�

M�ze, 1995 y?l?nda Avrupa'da �Y?l?n M�zesi Yar??mas?�nda "�zel �vg�" �d�l�n� alm??t?r.

Bodrum M�zesi'nin t�m b�l�mleri Pazartesi g�nleri kapal?d?r.

-Kale�yi 65 Ya? �st� ve 18 Ya? alt? misafirler �cretsiz gezebilirler.

Telefon���������������������� : 90 (252) 316 25 16

Ziyaret Saatleri� � � � � : 09.00-19:00

A�?l??� � � � � � � � � � � � � : 10:00 ��Kapan??: 16:00�

MAUSOLEION

�

D�nya�n?n Yedi Harikas?�ndan biri olarak kabul edilen, Kral Mausolos ad?na kar?s? ve k?z karde?i Artemisia taraf?ndan (tahmini M.�.355 y?l?nda) Halikarnassos'da yapt?r?lm??, kolonlar?yla Yunan mimarisini, piramit ?eklindeki �at?s?yla da M?s?r mimarisini birle?tiren, olduk�a b�y�k boyutlardaki an?t mezard?r. Bu �zelliklerinden dolay? bu d�nemden sonra yap?lan, �ayn? stildeki t�m an?t mezarlara yap?lara �mozole� denmi?tir.

�

Mozole alan? bug�n a�?k hava m�zesi olarak d�zenlenmi?tir. ?�eri girildi?inde sa?da Bodrum tipi bir ev g�r�lmektedir. Solda g�r�len uzun yap? i�inde Mausoleion'la ilgili kabartmalar, maket ve

baz? �izimlerle yap?ya ait mimari par�alar sergilenmektedir.

�

Mozolenin y�kseldi?i yer bug�n bir �ukur olarak g�r�l�r. Bu �ukurun ne oldu?unu anlamak i�in �ncelikle kapal? sergi salonunun gezilmesi gerekir. Taban �l��leri 32x38metre boyutlar?ndaki Mausoleion, bir zamanlar uzun kenar? 242,5metre, k?sa kenar? 105metre olan geni? bir alan?n kuzeydo?u k�?esinde y�kselmekteydi.

�

Antik yazarlar?n anlatt?klar?na g�re Mausoleion, d�rt b�l�mden olu?maktad?r. En altta y�ksek bir kaide (podyum); onun �zerinde kenarlar?nda 11,, k?sa kenarlar?nda 9 olmak �zere toplam 36 ?on s�tunlu tap?nak ?eklinde bir b�l�m vard?r; onun da �zerinde 24 basamakl? piramit ?ekilli bir �at? ve en tepede d�rt at?n �ekti?i araba i�inde Mausolos ve Artemisia'n?n heykelleri yer almaktad?r.

�

An?t?n y�ksekli?i konusunda Latin yazar? Plinius bilgi vermektedir; y�ksekli?i 180 ?on aya??d?r, bu da yakla??k 55 metredir. Sergi salonundaki makette bu �l�� esas al?nm??t?r.

�

Antik yazarlar yap?n?n mimar?n?n Pytheos oldu?unu kaydetmektedir. Ayr?ca Satyros'un ad? da ge�mektedir. Vitruvius, milattan �nce 4.y�zy?l?n en �nemli d�rt heykelt?ra??n?n bu yap?da �al??t???n? kaydetmi?tir. Do?uda Skopas, bat?da Leokhares, kuzeyde Bryaksis, g�neyde Timotheos �al??m??t?r. Bryaksis, Karyal? bir sanat�?d?r. Di?er sanat�?lar Yunanistan'dan getirilmi?tir. D�rt atl? arabay? Mimar Pytheos'un yapt??? s�ylenmektedir.

�

Karya satrab? Mausolos, kendi y�netimi zaman?nda muhtemelen milattan �nce 355'te yap?ya ba?lam??t?r. Onun �l�m�nden sonra (M.�.353) kar?s?, ayn? zamanda k?z karde?i Artemeisia an?t?n yap?m?n? s�rd�rm�?; onun da �l�m�nden sonra (M.�.351) Mausolos'un di?er karde?leri in?aata devam etmi?lerdir. Muhtemelen, in?aat, M.�.340'da Piksodaros ile Ada aras?ndaki satrapl?k m�cadelesi s?ras?nda yar?m b?rak?lm??t?r.

�

An?t? son ayakta g�renlerden biri, milattan sonra 12. y�zy?lda ya?am?? Piskopos Eustathios'tur. Bu an?t?n?n 1500 y?l ayakta kald???n? g�stermektedir. Bu tarihten sonra an?t?n bir deprem sonucu y?k?ld??? san?lmaktad?r. 1402'de Saint Jean ?�valyeleri Bodrum'a geldiklerinde an?t? y?k?k olarak g�rm�?lerdir. ?�valyeler an?t? ta? oca?? olarak kullanm??lar hemen t�m ta?lar?n? s�kerek Bodrum Kalesi'ni yapm??lard?r. ?lk tahribat ?�valyeler taraf?ndan 1494'te yap?lm??t?r. �ukurun en derin yerinde bulunan as?l mezar odas? o �a?da ?�valyeler taraf?ndan bulunamad??? i�in, yok olmaktan kurtulmu?tur. 1522 y?l?nda Saint Jean ?�valyeleri kalelerini g��lendirmek istemi?ler ve �evrede kale yap?m?nda kullan?lmak �zere eski yap? ta?lar? aram??lard?r. Mausoleion, son tahribata bu tarihlerde u?ram??t?r. Kalenin g��lendirilmesinde g�rev alan ?�valyelerden de La Touret mezar an?t?n?n tahribini hat?ras?na yazm??t?r. G�n�m�zde kiremit bir �at? alt?nda k?smen korunmaya �al???lan 12 basamakl? merdiveni nas?l bulduklar?n?, mezar odas?na giden koridorun iki yan?ndaki heykelleri ve kabartmalar? nas?l �nce hayranl?kla seyredip sonra da par�alad?klar?n? anlatmaktad?r. Tam mezar odas?na girecekleri zaman paydos borusunun �ald???n?; as?l odaya girmeden kaleye d�nd�klerini, ertesi g�n geldiklerinde ise mezar odas?n?n a�?ld???n?, her yerde par�alanm?? halde k?ymetli kuma?lar ve alt?n ziynet e?yalar? g�rd�klerini yazm??t?r.

�

Bug�n mezar odas?n?n giri?ini kapatan iki tonluk dikd�rtgen bloklardan biri koridorun i�inde g�r�lmektedir. ?ngiliz ara?t?rmac? Newton 1856-1857 y?llar?nda burada yapt??? kaz? s?ras?nda ta? blo?u orijinal yerine yerle?tirmi?tir. Kaz? s?ras?nda buldu?u kabartmalar?, Mausolos ve Artemisia'n?n heykellerini, d�rt atl? araban?n par�alar?n? ise British Museum'a teslim etmi?tir.

�

Daha �nce Lord Stratford Canning (T�rkiye'de bulunan ?ngiltere B�y�kel�isi), 1846 y?l?nda Bodrum Kalesi'nin duvarlar?nda g�r�len Mausoleion kabartmalar?n? da Padi?ah Abd�lmecit'ten ald??? izinle Londra'ya g�t�rm�?t�r. Bug�n yar? kapal? sergi salonunda, ge�en y�zy?l buradan g�t�r�len kabartmalar?n ne yaz?k ki al�? kopyalar? sergilenmektedir.

�

A�?k hava m�zesinin do?u bah�e duvar?n?n sa? k�?esine yak?n bir yerde bulunan kap?dan d??ar? �?k?ld???nda Mausoleion mezar an?t?n?n kutsal alan? �evreleyen peribolos duvar?n?n bir k?sm? g�r�lmektedir.

�

M�ze binas? kapal? ve yar? a�?k olmak �zere iki b�l�mden olu?maktad?r. Kapal? b�l�m�ndeki topografik harita ve Mausoleion maketi buray? gezenlere yap?y? ve ?ehri daha iyi bir ?ekilde tan?tmaktad?r.

Telefon���������������������� : +90 (252) 316 12 19�
Ziyaret Saatleri���������� : 10.00 - 16.00

37�2'16"N � 27�25'26"E

M?NDOS KAPISI

�

M.�.360�larda yap?ld??? san?lan, g�n�m�ze kadar ula?m?? ?ehir duvarlar?n?n en iyi korunmu? b�l�m�d�r. Yar?madan?n ucunda bulunan antik Mindos ?ehri (Myndos) y�n�nde oldu?undan Mindos Kap?s? olarak tan?nmaktad?r. Y�resel ad? Diktiri�dir.

�

Kap?ya ?ehrin bat? �?k???nda bulunan mezarl???n yan?ndaki Eski K�mbet yoluyla ula??lmaktad?r. ?ehrin bat? surlar? ovadan ge�ti?i i�in kulelerle g��lendirilmi?tir. Kulelerin �l��leri yakla??k olarak 7 x 8,5 metredir. Mindos kap?s?n?n iki kulesinden biri g�n�m�ze hemen hemen orijinal y�ksekli?i ile ula?m??t?r.

�

�evrede Helenistik ve Roma devirlerine ait tonozlu mezarlar da bulunmaktad?r. As?l mezar odalar? ise tonozun alt?nda yer almaktad?r. Bu odalar?n neredeyse tamam? ge�en y�zy?l Newton taraf?ndan a�?lm??t?r. ?�lerinde pi?mi? toprak lahitler bulunmu?tur.

�

B�y�k ?skender�in Asya seferi s?ras?nda zikredilmesi ile �nl�d�r. B�y�k ?skender�in askerlerinin, �n�ne kaz?lan hendekler nedeniyle ge�emedi?i kap? olarak anlat?lmaktad?r. Yap?lan kaz? �al??malar?yla, antik yazarlar?n s�z etti?i direni?in �nemli akt�r� olan hendek bulunarak, bilinen �l��leriyle ortaya �?kar?lm??t?r. �ok kanl? �at??malara sahne olmu? kap?, Turkcell ve Ericsson firmalar?n?n katk?lar? ile restore edilmi?tir.

�

Mindos Kap?s? g�n�n her saati, �cret �demeden ziyaret edilebilir.

�

�

OSMANLI TERSANES?

�

Bodrum, g�n�m�zde ah?ap yat(Gulet)� imalat? ile bir d�nya markas?d?r. Ama bu markan?n uzun bir ge�mi?i vard?r. Y�zy?llardan bu yana tekne imal edilmektedir Bodrum�da. Milta Marina�n?n hemen yan?nda yer alan Osmanl? surlar?n?n oldu?u yerde bir Osmanl? tersanesi vard?r. Kim bilir belki eski �a?larda da buras? Halikarnassos ?ehrinin tersanesiydi.

�

Bodrum Osmanl? Tersanesi, Osmanl? Donanmas?�n?n Ruslar taraf?ndan 1770 y?lnda��e?me Liman?�nda yok edilmesinin ard?ndan duyulan ihtiyac? kar??lamak i�in yeni gemilerin in?as?n? h?zland?rmak amac? ile 1775 y?l?nda�Osmanl? Donanmas?�na yeni gemiler sa?lamak i�in kurulmu?tur. 1784 y?l?nda ilk gemisinin tezg�ha konuldu?u bilinmektedir. Korsan sald?r?lar?na kar?? g�zc� olarak dikilen�Osmanl? Kulesi�ile birlikte 1882 y?l?nda tersanenin surlar? da geni?letilmi?tir.

�

Bodrum Osmanl? Tersanesi�nin kal?nt?lar?n?n bug�n ancak yer �st�nde g�r�len b�l�mden ibaret oldu?u san?lmaktad?r. Etraf?n?n sur duvarlar? ile �evrili oldu?u, g�n�m�ze kalan duvarlardan ve bu duvarlar �zerinde yer alan bir kap?dan anla??lmaktad?r. Kap? ve surlar �zerinde bulunan�Osmanl? Kulesi�tahrip olmu?tur.�

�

Osmanl? Tersanesi�ne bir kule kap?dan i�eri girilir. Bu kule kap?s? g�n�m�zde sanatsal sergiler i�in kullan?ld???ndan kap?s? modern mimari ile birle?tirilmi?tir.

�

Bug�n eski tersanenin arkas?nda ise Osmanl? denizcisi�Cafer Pa?a�n?n t�rbesi ve Ads?z S�varinin mezar? bulunan�Osmanl? mezarl??? yer almaktad?r.

�

�

YEL DE??RMENLER?

�

Bodrum'un en �nemli simgelerinden olan Yelde?irmenleri 18. y�zy?l?n ortalar?ndan 1970' lerin sonlar?na aktif olarak kullan?lm??t?r.

�

Yel de?irmenleri, �evredeki ve tepelerdeki ta?lar kullan?larak r�zg�r alan tepelere in?a edilmi?tir. Ta?larla silindirik yuvarlak bir kule yap?lm??,� kulenin tepesine, r�zg�r?n y�n�ne g�re d�nebilecek konik bir �at? oturtulmu?tur. �at? ile duvar aras? ya?lanarak, �at?n?n kolayl?kla d�nmesine olanak sa?lanm??t?r. Yelken bezlerine dolan r�zg�r?n �evirdi?i pervanenin g�c� ile, de?irmenin zeminine oturtulan sabit ta??n �zerindeki de?irmen ta??n?n �evrilmesi m�mk�n olmaktad?r.� Sabit ta??n �zerinde d�nen ta? 20cm kal?nl???nda ve 180cm �ap?nda bir ta?t?r.

�

R�zg�r?n bol oldu?u g�nlerde yel de?irmeninin saatte 20 teneke (320kg), verimli bir yel de?irmeninin g�nde 120 teneke (2 ton) kadar bu?day? �?�t�rm�?. R�zg�r? iyi alan yel de?irmenleri 12 ay �al???rm??. De?irmenlerde, bu?day?n yan? s?ra arpa, m?s?r yarmas? ve bulgur da �?�t�l�rm�?. Yel de?irmenlerinin Bodrum ekonomisinde �ok �nemli bir i?levi varm??. K�yl�ler �rettikleri bu?day? tepelerdeki yel de?irmenlerinde �?�tt�kten sonra merkeplerle, kat?rlarla, develerle yal?lara (k?y?ya) ta??rlarm??. Yal?larda bulunan ta? f?r?nlarda bu unlarla pi?irilen ekmekleri, k?y?ya yana?an, uzun s�re denizde kalacaklar? i�in bolca ekmek stoku yapmak zorunda olan denizciler al?rm??. Unlar?n bir b�l�m� de kar?? adalara ihra� edilirmi?.

�

?imdilerde yaln?zca Bodrum�un s�s� olma g�revi �stlenen yel de?irmenlerinin en b�y�?� denize bakan �� tanesi, 1951�de vefat etmi? Hasan Dayan?kl?�ya aitmi?. Her de?irmenin etraf?nda da arsalar? varm??. Bodrumlular tah?llar?n?, kuzu ve ke�i derisinden yap?lan dar�?klara koyarak e?ekler ve develer �zerinde bu de?irmenlere getirirlermi?. De?irmenci Hasan Day? dar�?klar?n �zerine eski yaz? ile isim ve numara yazar, s?ras? gelince de de?irmende �?�t�rm�?, el eme?i ve al?n teri ile. Ya r�zg�r yoksa? ??te o zaman orada yat?l?r, beklenirmi? r�zg�r. Bu bekleyi?te sohbet koyula??r, dolunay?n denizde yakamozlar yapt??? gecelerde t�rk�ler s�ylenirmi? sabahlara kadar.

�

�Aman kuzum dermenci, yavrum can?m dermenci
Bal dudaklar senin olsun, �?�t buyday?

�

Olmaz han?m olmaz, yelkenler r�zg�r dolmaz
Arkada?lar kay?l olmaz, sar git buyday?

�

Aman kuzum dermenci, yavrum kuzum dermenci
Her yanlar?m senin olsun, �?�t benim buyday?

�

Oldu han?m oldu, yelkenlere r�zg�r doldu
Her yanlar?n benim olsun, senin buyday un oldu�

�

�